Pasożyty
13 czerwca, 2023
Menu
Przez wieki pasożyty przystosowały się do życia wewnątrz organizmu człowieka w taki sposób, że nie jesteśmy w stanie samodzielnie ich rozpoznać i zwalczyć. Jednak obecność tych niepożądanych gości prowadzi do zaburzeń w organizmie, a niektóre mogą nawet zagrażać naszemu życiu.
W ciągu ostatnich 10 lat ponad 4,5 miliarda ludzi na świecie zarażało się różnymi pasożytami, w Europie co 3 osoba, a w USA od 85% do 95% populacji. Uczeni twierdzą, że na początku XXI wieku aż 95% populacji światowej jest nosicielami pasożytów. Ponadto, 99,9% osób, które mają zwierzęta domowe (nawet gryzonie czy ptaki), jest nosicielami pasożytów. Pasożyty są przyczyną około 14 milionów przypadków śmiertelnych rocznie.
W ludzkim organizmie może przebywać ponad 300 różnych gatunków pasożytów. Wbrew powszechnemu przekonaniu, że pasożyty żyją tylko w jelicie grubym, można je odnaleźć w dowolnej części ciała. Przebywają one w płucach, mięśniach, stawach, wątrobie, przełyku, krwi, oczach oraz nawet w mózgu. Pasożyty dostają się do organizmu człowieka różnymi drogami:
Pasożyty są powszechnie obecne i nie możemy uniknąć kontaktu z nimi w naszym pożywieniu i środowisku. Nasz organizm jest narażony na ich liczne ataki, a nasza odporność jest jedynym środkiem obrony. Niestety, ze względu na niekorzystne warunki ekologiczne, stosowanie chemicznych lekarstw, zwłaszcza antybiotyków, przemęczenie, stres, nieodpowiednie odżywianie się, spożycie konserwantów, nasza odporność maleje. To z kolei prowadzi do zwiększonego zarażania się pasożytami, co skutkuje ich aktywacją i intensywnym rozmnażaniem. Na przykład samica przywry może złożyć od 20 do 25 tysięcy jajeczek, a samica owsika po opuszczeniu jelita stolcowego rozpada się, uwalniając 20 tysięcy jaj. Glista może wyrosnąć do długości 45 cm i złożyć 245 tysięcy jajeczek dziennie. Najdłuższy pasożyt, tasiemiec rybi, może osiągnąć długość 15 m i złożyć jednorazowo do 100 tysięcy jajeczek. Jeden osobnik tasiemca nieuzbrojonego może złożyć do 4 milionów 900 tysięcy jajeczek dziennie i aż 440 milionów jajeczek w ciągu roku. Niestety, pasożyty mogą przebywać w naszych organizmach przez lata, a nawet dziesięciolecia, nie dając o sobie znać. Dopiero wtedy, gdy ich jest bardzo dużo, zaczynamy odczuwać ich obecność. Co więcej, działalność pasożytów otwiera drzwi dla innych infekcji. W tak obciążonym organizmie narządy i układy nie mogą już prawidłowo funkcjonować.
Wielu lekarzy z zakresu medycyny naturalnej zaleca swoim pacjentom regularne oczyszczanie organizmu z pasożytów. Zazwyczaj przynajmniej raz w roku, często na wiosnę (najlepszy czas na oczyszczanie), specjaliści zalecają tego rodzaju terapie nawet bez przeprowadzania badań w celu wykrycia pasożytów. W standardowym badaniu mikrobiologicznym kału szansa wykrycia pasożytów w tym materiale sięga zaledwie 5-10%.
Objawy związane z pasożytami mogą być różnorodne i obejmują następujące obszary:
Metabolity wydzielane przez pasożyty mogą działać jako główne alergeny, powodując reakcje alergiczne w organizmie. Zmiany mogą występować w formie alergii komórkowej, która początkowo manifestuje się stanem zapalnym, a następnie przechodzi w stan degeneracyjny.
Obecność owsików i lamblii jest zwykle związana z człowiekiem od najmłodszych lat. W badaniu przeprowadzonym przez Stację Sanitarno-Epidemiologiczną na Pradze II w Warszawie, lamblie znaleziono w 80% przypadków u niemowląt w żłobkach i przedszkolach. Lamblie są początkowo nieszkodliwe lub mają niewielki wpływ na organizm, ale mogą stać się patogenne pod wpływem inwazji nowych pasożytów lub infekcji bakteryjnych. Zakażenie trzecim lub nawet czwartym gatunkiem pasożyta (np. larwą glisty, jajami włosogłówki) poprzez jarzyny w surówkach, co często występuje w żłobkach i przedszkolach, stwarza warunki sprzyjające stanom zapalnym dróg oddechowych. Cykliczne objawy zapalenia dróg oddechowych oraz napady duszności mogą być wynikiem cyklicznego jajeczkowania i cystowania pasożytów. Lamblie cystują co 26 dni, owsiki jajeczkują co 28 dni, a glisty jajeczkują co 2,5 miesiąca (nie znaleziono informacji o cyklu jajeczkowania włosogłówki w literaturze). Nieznane dotąd przyczyny samoistnego ustępowania astmy i niezrozumiałe nawroty mogą być wynikiem różnego czasu przeżycia robaków (glista żyje 2 lata, włosogłówka 5 lat) oraz ich powtórnej inwazji.
Metabolity pasożytów stanowią główny czynnik patogenny przyczyniający się do rozwoju astmy poprzez blokowanie mechanizmów obronnych organizmu, torowanie drogi dla wirusów i bakterii, wywoływanie stanów spastycznych dróg oddechowych oraz zwiększanie przepuszczalności naczyń. Objawy kliniczne związane z astmą często występują u dzieci z zarażeniem pasożytami i mogą wynikać z podrażnienia układu błędnego. Badania przeprowadzone na zwierzętach potwierdzają te spostrzeżenia, gdzie drażnienie nerwu błędnego powoduje skurcz oskrzeli, a jego blokada prowadzi do ustąpienia ataków astmy, jednak pozostają objawy ogólnego zatrucia organizmu.
Metabolity pasożytów mają wpływ na różne układy w organizmie, a bóle pleców mogą być wynikiem zmian alergicznych o charakterze komórkowym. Silny antygen, którym są metabolity pasożytów krążące we krwi, powoduje powstawanie przeciwciał na powierzchni komórek tucznych tkanki łącznej, szczególnie w miejscach najbardziej podatnych na ten proces. W przypadku naszego kręgosłupa, jest to najbardziej obciążona część układu kostnego. Interakcja antygenu z przeciwciałem prowadzi do destrukcji komórek tucznych i uwolnienia dotychczas nietoksycznej białkowej histydyny, która przekształca się w histaminę toksyczną dla organizmu, a także w toksyczne substancje podobne do histaminy. Powstaje stan zapalny sąsiadujących tkanek, który z czasem przechodzi w proces degeneracyjny.
Diagnostyka pasożytów często opiera się na badaniu kału, jednak ma ona ograniczoną skuteczność wynoszącą 12-20%, ponieważ obecność pasożytów może być wykryta tylko w przypadku, gdy jajeczka są obecne w badanym materiale. Jeśli pasożyt nie złożył jaj w momencie badania, może pozostać niewykryty. Metoda serologiczna, która określa obecność przeciwciał przeciwko helmintom we krwi, jest bardziej precyzyjna, ale działa tylko w późnym stadium infekcji i ma skuteczność wynoszącą jedynie 55-60%. W związku z tym, test Vega jest niezastąpiony, ponieważ osiąga aż 95% pewności diagnostycznej, co sprawia, że jest bardziej skuteczny.
Skuteczne zwalczanie zakażeń pasożytniczych opiera się na czterech zasadach: odpowiedniej diecie, zwalczaniu pasożytów, oczyszczaniu organizmu z toksyn oraz wzmacnianiu odporności immunologicznej.
Metoda terapii Rife’a przeciwko pasożytom jest bardzo skuteczna, osiągając 90% skuteczność. Często po zastosowaniu pierwszej terapii przeciwpasożytniczej obserwuje się początkowe pogorszenie objawów. W przypadku astmy może to prowadzić do przyspieszenia terminu wystąpienia duszności lub pojawienia się ataku astmy w nowych obszarach. Te typowe reakcje Herxheimera wynikają z uwolnienia większej ilości toksyn podczas eliminacji pasożytów i świadczą o skuteczności stosowanej terapii.
Dieta, zioła, suplementy i odkwaszanie organizmu odgrywają istotną rolę w zwalczaniu pasożytów, jednak nie są wystarczające do całkowitego oczyszczenia organizmu. Ich zadaniem jest głodzenie pasożytów lub tworzenie dla nich niekorzystnego środowiska, co może skutkować ich opuszczeniem organizmu lub śmiercią. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie metody są skuteczne przeciwko wszystkim typom pasożytów, na przykład pierwotniaki obecne w układzie krwionośnym, limfatycznym, trzustki lub pęcherzyka żółciowego nie podlegają wpływowi tych metod. Dieta powinna być pozbawiona pszenicy, cukru, słodyczy i zawierać jak najmniej słodkich owoców. Wilgotne środowisko sprzyja rozwojowi pasożytów takich jak robaki, grzyby i bakterie. Zaleca się przeprowadzanie tego rodzaju kuracji przynajmniej dwa razy w roku, wiosną i jesienią, w celu optymalnego oczyszczenia organizmu.
Należy również unikać spożywania pokarmów zakażonych pasożytami, takich jak niedogotowane mięso, surowe orzechy czy warzywa, np. sałata, pietruszka i seler, które powinny być poddane obróbce termicznej. Zamiast tego, warto wybierać pokarmy o smaku gorzkim, ostrym lub kwaśnym, które odstraszają pasożyty.
Pokarmy i zioła o właściwościach przeciwpasożytniczych:
Zestaw ziół o działaniu przeciw pasożytniczym zalecany przez prof. Ożarowskiego:
2 łyżki ziół zalać 2 szklankami wrzącej wody – pić otrzymany napar w 3 porcjach, rano, w ciągu dnia i wieczorem, najlepiej ok. 20 minut przed posiłkami przez pierwszy tydzień.
Przy porównywaniu pasożytów z ich wolno żyjącymi krewnymi, można zauważyć liczne oznaki przystosowania do pasożytniczego trybu życia, takie jak narządy czepne, odpowiednie pokrycie ciała oraz skomplikowany układ rozrodczy, który czasami stanowi nawet 90% całego organizmu. Charakterystyczne są również uproszczenia zarówno w morfologii (brak odnóży, brak niektórych narządów zmysłów) jak i anatomii (np. brak przewodu pokarmowego). Ewolucja prowadzi do powstania form bardziej przystosowanych niż bardziej skomplikowanych.
Ewolucji podlegają nie tylko pasożyty, ale również pasożyty wraz ze swoimi żywicielami. Mówimy o wspólnej ewolucji, zwanej koewolucją układów pasożyt-żywiciel. Do lat osiemdziesiątych XX wieku uważano, że taka ewolucja prowadzi zawsze do stopniowego „ucywilizowania” wzajemnych kontaktów, czyli pasożyty stopniowo stają się coraz mniej szkodliwe, a gospodarze coraz bardziej tolerują ich obecność. Istnieją jednak sytuacje, w których pasożytom nie jest potrzebne długotrwałe przeżycie gospodarza. Dzieje się tak, gdy przejście do kolejnego etapu cyklu rozwojowego pasożyta nie wymaga kontaktu żywiciela z innymi żywicielami, ale tylko przeniesienia form rozwojowych pasożyta przez tzw. wektory na innych gospodarzy. Przykładem takiego wektora jest komar widliszek, który przenosi zarodźca malarii, roznosząc go wraz z krwią z jednego człowieka na drugiego. Jeśli komary pobierają dużą ilość pasożytów i przenoszą je na kolejnych żywicieli, cel pasożyta zostaje osiągnięty. Gospodarz spełnił swoje zadanie, a następnie może odejść. Co roku około 1,5 miliona ludzi umiera na malarię. (Na przykład, komar widliszek jest w rzeczywistości żywicielem ostatecznym zarodźca malarii, ponieważ to w jego organizmie zarodek odbywa rozwój płciowy.)
Jednak dlaczego organizm żywiciela w ogóle toleruje szkodliwą obecność pasożyta?
Organizm ssaka posiada potężny układ odpornościowy, który ewoluował w celu obrony przed intruzami. Dlaczego zatem nie radzi sobie z tak „prostym” organizmem jak pierwotniak? Aby odpowiedzieć na te pytania, warto przypomnieć sobie, jak działa układ odpornościowy.
Układ odpornościowy ssaka to niezwykle skomplikowany system, obejmujący kilka narządów, wiele rodzajów komórek i niezliczone cząsteczki chemiczne. Odporność nieswoista i swoista są podstawowymi mechanizmami tego układu. Odporność nieswoista obejmuje różnego rodzaju bariery utrudniające przedostawanie się pasożytów, bakterii i innych patogenów do organizmu, takie jak skóra, wydzieliny (np. łzy i łój powlekający skórę), rzęski oraz śluz pokrywający drogi pokarmowe i oddechowe, a także kwasowy odczyn soków żołądkowych. Odporność nieswoista obejmuje również białka w surowicy krwi i komórki fagocytujące, które są obecne we wszystkich tkankach i pochłaniają patogeny. Komórki te, zwane makrofagami, są również częścią układu odporności swoistej, który reaguje na określone antygeny – charakterystyczne cząsteczki występujące na powierzchni pasożyta lub wydzielane przez niego.
W centrum układu odporności swoistej znajdują się limfocyty T pomocnicze, jedna z grup białych krwinek i limfocytów. Te komórki, poprzez uwalnianie cytokin, rozpoznają przeciwnika i kierują zwalczaniem za pomocą przeciwciał i komórek cytotoksycznych, które niszczą zainfekowane komórki. Przeciwciała to białkowe cząsteczki wytwarzane przez limfocyty B, które są przestrzennie dopasowane do konkretnych antygenów.
Organizm, dzięki procesom genetycznym, może produkować praktycznie dowolne rodzaje przeciwciał, które są potrzebne. Przeciwciała mogą na przykład neutralizować szkodliwe substancje wydzielane przez pasożyta, takie jak bakterie. Przeciwciała, wiążąc się z antygenami na powierzchni pasożyta, powodują skupienie się w tym miejscu komórek zaangażowanych w bezpośrednią walkę z pasożytem, na przykład eozynofili (również białe krwinki), które wydzielają substancje niszczące pasożyta. To prowadzi do reakcji zapalnej, która jest towarzyszeniem miejscowego obrzęku i zaczerwienienia.
Mogłoby się wydawać, że z tak zaawansowanymi i potężnymi mechanizmami obronnymi pasożyty powinny zostać pokonane. Jednak nie zawsze tak się dzieje. Pasożyty opracowują „nowinki techniczne”, z którymi gospodarze często nie są w stanie sobie poradzić. To przypomina wyścig zbrojeń.
Jednym z najprostszych sposobów stosowanych przez pasożyty jest ucieczka do miejsc w organizmie żywiciela, gdzie układ odpornościowy nie działa intensywnie, takich jak mózg, włókna mięśni szkieletowych czy oczy.
Innym sposobem uniknięcia odpowiedzi immunologicznej, zwłaszcza miejscowej, jest wędrówka pasożytów. Na przykład, larwa glisty ludzkiej dostaje się do jelita człowieka wraz z pożywieniem, ale zamiast tam pozostać i dojrzeć, przechodzi skomplikowaną wędrówkę przez układ krwionośny do płuc, a następnie powraca drogami oddechowymi do gardła, by ponownie zostać połkniętą i osiedlić się w jelicie. Podczas tej wędrówki larwa powoduje liczne uszkodzenia w organizmie. Takie wędrówki prowadzą do osłabienia możliwości obronnych organizmu. Odpowiedź immunologiczna zaczyna się rozwijać w jelicie, ale nim osiągnie pełną siłę, pasożyt już tam nie jest. Następnie działania obronne przenoszą się do krwi, ale pasożyt opuszcza krew. Teraz tkanka limfoidalna płuc rozpoczyna walkę, ale okazuje się, że nie ma już z kim walczyć. Podobne wędrówki mają miejsce u larw wielu innych nicieni, takich jak węgorek.
Kto wie, czy strategia przeciwna niż ucieczka przed układem odpornościowym, czyli przedostanie się w głąb linii obronnych w sposób uniemożliwiający rozpoznanie, nie jest nawet skuteczniejsza. Tak postępują pasożytnicze pierwotniaki, które wnikają do komórek układu odpornościowego. Te jednokomórkowe organizmy tworzą specjalne wakuole (pęcherzyki otoczone błoną) w zaatakowanych komórkach gospodarza. Mogą przebywać na przykład w makrofagach, a często spotykaną praktyką jest ucieczka pasożytów do wnętrza czerwonych krwinek, gdzie nie mają bezpośredniego kontaktu z komórkami układu odpornościowego.
Bardziej wyrafinowane metody walki z układem odpornościowym prowadzą do zmylenia go lub unieczynnienia. Niektóre pasożyty, na przykład świdrowce powodujące śpiączkę, wywołują tzw. stymulację poliklonalną limfocytów. Pobudzają one różnorodne limfocyty, które walczą z różnymi antygenami i produkują przeciwciała skierowane przeciwko nim. Takie działanie stopniowo wyczerpuje możliwości obronne organizmu.
Niektóre pasożyty oszukują układ odpornościowy żywiciela, zmieniając swoje białka powierzchniowe. Wiele robaków radzi sobie jeszcze innym sposobem: po przyłączeniu przeciwciał do powierzchniowych antygenów pasożyta, ale przed kolejnymi etapami reakcji immunologicznej, robak zrzuca antygeny powierzchniowe razem z przeciwciałami. Te przemieszczają się we krwi i osadzają się w różnych miejscach organizmu, wywołując stany zapalne tam, gdzie brak pasożyta! Pasożyty mogą również bezpośrednio hamować odpowiedź immunologiczną gospodarza, wywołując immunosupresję.
Osobliwie podstępnymi można uznać pasożyty, które podczas przebywania w żywicielu zmieniają swoje antygeny powierzchniowe w taki sposób, że odpowiedź układu odpornościowego, choć trudno wypracowana, okazuje się nieskuteczna. Nicienie, na przykład, postępują w ten sposób, gdzie kolejne stadia larwalne mają różne „przebrania”. Niektóre pierwotniaki przebywające we krwi regularnie zmieniają cząsteczki glikoprotein (białko-cukrowe) pokrywające powierzchnię komórki. Gdy organizm gospodarza zaczyna rozpoznawać określony typ cząsteczki, pierwotniaki zmieniają swoje powierzchniowe glikoproteiny na nowe, które nie są jeszcze rozpoznawane przez gospodarza. Zyskują tymczasową przewagę i szybko się rozmnażają. Mechanizm genetyczny leży u podstaw tych zmian.
Jeżeli są państwo zainteresowani przeprowadzeniem skutecznej kuracji przeciw pasożytom zapraszamy do kontaktu.
